စိတ္သက္သာေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ပါ

လူတိုင္းစိတ္ပင္ပန္းရတာ သက္သာေအာင္ အေကာင္းဆံုး လုပ္နည္းက တတ္ႏိုင္သေလာက္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္တဲ့ နည္းပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ ဖတ္ဖူးသမွ်ထဲမွ ေရးထားတာပါ။ သူငယ္ခ်င္းတို႔ အက်ိဳးရိွမယ္ဆိုရင္ က်န္သူမ်ားကို ျပန္လည္ ေ၀ငွလိုက္ပါ။ နည္းလမ္းေတြကေတာ့ -

# သြားစရာရွိရင္ လိုက္မယ့္သူေတြကို ၾကိဳၾကိဳတင္တင္ ေျပာထားပါ။ ကပ္ျပီးမွေျပာရင္ ျပင္ဆင္ခ်ိန္ မေလာက္လို႔ ေစာင့္ေနတဲ့အခါမွာ စိတ္တို တတ္တယ္။

# သံုးေနက် ပစၥည္းကို ၾကိဳၾကိဳတင္တင္ ၀ယ္ထားပါ။ သံုးခ်င္တဲ့အခ်ိန္က်မွ ကုန္ေနလို႔ စိတ္တိုတာ မျဖစ္ေအာင္ေနာ္။

# ကတိအေကၽြးေတြဟာ စိတ္ကို ပင္ပန္းေစတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ကတိကို လြယ္လြယ္နဲ႔ မေပးပါနဲ႔။ ကတိေပးျပီးမွ မတည္ႏိုင္တဲ့အခါ စိတ္္ဆင္းရဲရတယ္၊ စိတ္တိုရတယ္၊ ကတိမတည္တဲ့သူလို႔ အေျပာခံရတဲ့အခါ ရွက္တယ္၊ ေဒါသျဖစ္တယ္။

# မတတ္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ျမင့္လြန္းေနတာမ်ိဳးကို မမွန္းပါနဲ႔။ ကိုယ့္ရည္မွန္းခ်က္ဟာ ကိုယ့္အေျခအေနနဲ႔ ကိုက္ညီဖို႔ လိုတယ္ ။ ကိုယ့္ရည္မွန္းခ်က္ကို နည္းနည္းခ်င္း ေျဖးေျဖးျမွင့္ပါ။

# ကိုယ့္အတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ကိစၥကို လုပ္ဖို႕ အခ်ိန္လံုေလာက္ေအာင္ စီစဥ္ထားပါ။ အေရးမၾကီးတာေတြကို အရင္လုပ္ၿပီး ပင္ပန္းသြားတဲ့အခါက်မွ အေရးၾကီးတာကိုလုပ္ရင္ ပိုၿပီးစိတ္ပင္ပန္းတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေရးၾကီးတာကို အရင္လုပ္ပါ။ အေရးၾကီးတာကို အရင္လုပ္ၿပီးရင္ စိတ္ေပါ့ပါးသြားလို႕ သိပ္အေရးမၾကီးတာကို လုပ္ဖို႔အားတက္လာမယ္။

# စနစ္တက် လုပ္တတ္တဲ့အက်င့္ကို ေလ့က်င့္ထားပါ။ စနစ္ရွိရင္ အခ်ိန္ကုန္ သက္သာတယ္္၊ အမွားနည္းတယ္၊ စိတ္ပင္ပန္း လူပင္ပန္းရတာလဲ နည္းတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ စိတ္တိုရတာ ေဒါသျဖစ္ရတာပါ နည္းသြားတယ္။ ပံုမွန္အခ်ိန္ဇယားနဲ႔ လုပ္လို႔ျဖစ္တာမ်ိဳးကို သူ႔အခ်ိန္က်ရင္ လုပ္ျဖစ္ေအာင္ အက်င့္လုပ္ထားတာ ေကာင္းတယ္။ အခုလုပ္ရမလား၊ ေနာက္မွလုပ္ရမလားလို႔ ေတြးမေနရေတာ့ဘူး။ အဲဒါကိုက အခ်ိန္ကုန္သက္သာသလို စိတ္ပင္ပန္းတာလဲ သက္သာပါတယ္။

# ကိုယ္ေနရတဲ့ေနရာ၊ ကိုယ္အလုပ္လုပ္တဲ့ေနရာကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ သန္႔ရွင္းသပ္ရပ္ေအာင္ လွပေအာင္ ျပဳျပင္ပါ။ ရႈပ္ေထြး၊ ညစ္ပတ္၊ နံေစာ္ေနတဲ့ ေနရာမ်ိဳးမွာ အလုပ္လုပ္ရရင္ စိတ္ၾကည္လင္မွာ မဟုတ္ဘူး။

# စိတ္ၾကည္လင္ေစမႈကို ဖ်က္စီးတတ္တဲ့ အရာမ်ိဳးေတြကို ကိုယ္ျမင္ႏိုင္တဲ့ေနရာမွာ မရွိပါေစနဲ႔။ နံရံေပၚမွာ၊ စာအုပ္စင္ေပၚမွာ၊ အလုပ္စားပြဲေပၚမွာ စိတ္ကို အေႏွာင့္အယွက္ေပးႏိုင္တဲ့ အရာေတြကို မရွိပါေစနဲ႔။ စိတ္တိုစရာကိစၥ၊ စိတ္ညစ္စရာကိစၥ၊ အေဟာင္းကိုအသစ္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္မယ့္ ပစၥည္းမ်ိဳးကို ျမင္ႏိုင္တဲ့ေနရာမွာ မထားတာ ေကာင္းတယ္။ ၾကည့္လိုက္တာနဲ႔ စိတ္ကို ၾကည္လင္ေအးခ်မ္း သြားေစႏိုင္တဲ့ ရႈခင္းဓါတ္ပံုမ်ိဳးကို ျမင္သာတဲ့ေနရာမွာ ထားပါ။ ေရခဲေတာင္ ဓါတ္ပံုမ်ိဳး၊ ေရကန္ၾကီးၾကီး ဓါတ္ပံုမ်ိဳးကို ၾကည့္ၿပီး အဲဒိေနရာမ်ိဳးမွာ ကိုယ္ေရာက္ေနတယ္လို႔ မွန္းၾကည့္ပါ။ ကိုယ္ျမင္သမွ် ၾကားသမွ်အရာေတြဟာ ကိုယ့္စိတ္ကို လႊမ္းမိုးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မျမင္ရရင္ေကာင္းတဲ့ အရာေတြကို ေ၀းေ၀းပို႔ထားပါ၊ ေ၀းေလးေကာင္းေလပဲ။ ပစၥည္းေတြက ကိုယ့္စိတ္ကို ေခ်ာက္ခ်ားေစႏိုင္တယ္။ ဘာပစၥည္းမွမရွိရင္ ဘာအေႏွာင့္္အယွက္မွ မရွိဘူး။

# အနံ႔အသက္ဆိုးေတြ၊ မီးခိုးေတြ၊ ဆူညံသံေတြ မရွိေအာင္ လုပ္ႏိုင္ရင္ေကာင္းတယ္။ မရွိေအာင္ မတတ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ နည္းႏိုင္သမွ် နည္းေအာင္ လုပ္ပါ။

# ကိုယ္ကေအာင္ျမင္ေလေလ ကိုယ့္ကိုေတြ႔ခ်င္တဲ့သူ၊ ကိုယ့္ဆီက အကူအညီေတာင္းခ်င္သူေတြ မ်ားလာေလျဖစ္ တတ္တာသဘာ၀ပဲ။ တစ္ခါတစ္ေလ ကိုယ္မအားတုန္း အလုပ္မ်ားေနတုန္း သူတို႔ကေတြ႔ခ်င္ အကူအညီ ေတာင္းခ်င္ေနလို႕ မရမက လုပ္လာရင္လည္း စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ရတယ္။

# စိတ္ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ေနခ်င္ရင္ သူမ်ားအေၾကာင္းကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ မေျပာပဲေနတာ ေကာင္းတယ္။ အထူးသျဖင့္ သူမ်ားမေကာင္းေၾကာင္းကို မေျပာပဲေနတာေကာင္းတယ္။ ပုဂၢိဳလ္ေရး ပုတ္ခတ္ၿပီး ေျပာတာမ်ိဳးကို အထူးေရွာင္သင့္တယ္။ ကိုယ္က သူမ်ားမေကာင္းေၾကာင္းကို ေျပာရင္ ကိုယ့္မေကာင္းေၾကာင္းကိုလည္း သူမ်ားက ေျပာမွာေသခ်ာတယ္။ အဲဒါနဲ႔ပဲ ကိုယ့္စိတ္ၾကည္လင္မႈ ပ်က္ရတယ္။ ကိုယ့္အေၾကာင္းကို သူမ်ားက မေကာင္းေျပာရင္ေတာင္မွ သူေျပာတာ မဟုတ္ေၾကာင္းကိုပဲ ေအးေအးေဆးေဆးေျပာၿပီး သူ႔မေကာင္းေၾကာင္းကိုေတာ့ ဟုတ္ေနရင္ေတာင္မွ မေျပာဘဲထားလိုက္တာက ပိုေကာင္းတယ္။ ကိုယ္ကသေဘာထားၾကီးၾကီး ထားဖို႔လိုတယ္။

# စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ရတာ နည္းခ်င္ရင္ မလိုအပ္ဘဲနဲ႕ လူမ်ားမ်ားနဲ႔ မေရာပါနဲ႔။ အလုပ္မ်ားတဲ့သူဟာ တစ္ေန႔တစ္ေန႔ လူေတြနဲ႔ စကားေျပာရတာ နည္းမွာမဟုတ္ဘူး။ အခက္အခဲရွိလို႔ ေျပာခ်င္ရင္၊ တိုင္ပင္ခ်င္ရင္ တကယ္ေကာင္းတဲ့ အၾကံဥာဏ္မ်ိဳး ေပးႏိုင္မဲ့သူကိုပဲေျပာပါ။ မဆိုင္တဲ့သူေတြကို မေျပာပါနဲ႔။ စိတ္ပ်က္စရာကို ေျပာတတ္တဲ့သူေတြကို ဘယ္ေတာ့မွ မေျပာပါနဲ႔။ စိတ္ပ်က္စရာကို ေျပာတတ္တဲ့သူကို ေျပာရင္ ကိုယ္ပါ စိတ္ဓါတ္က်မယ္။ စိုးရိမ္စိတ္ေတြ မ်ားလာမယ္။ စိတ္ပင္ပန္းမယ္။ ကိုယ္လုပ္မယ့္အလုပ္မ်ိဳးကို လုပ္ေနတဲ့သူ၊ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားတဲ့သူမွသာ ကိုယ့္အခက္အခဲကို နားလည္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ဘယ္သူနဲ႔ တိုင္ပင္တယ္ဆိုတာကို ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားပါ ။

# ေအးေအးေဆးေဆး ေျပာတတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ပါ။ ေအးေအးေဆးေဆး လုပ္တတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ပါ။ အလ်င္လိုတဲ့အက်င့္ဟာ စိတ္ပင္ပန္းေစတယ္။ အလ်င္လိုေနရင္ စိတ္မရွည္ဘူး။ အလ်င္လိုေနတဲ့သူဟာ စိတ္တိုဖို႔ ပိုမ်ားတယ္။ မွားလို႔ ျပန္လုပ္ရရင္ အခ်ိန္ပိုကုန္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ "အရင္လိုရင္ အရေႏွးတယ္" လို႔ေျပာတာ။ စိတ္ရွည္ရွည္နဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ တိတိက်က် လုပ္တတ္တဲ့ အေလ့အက်င့္ဟာ ေရရွည္မွာ စိတ္ေအးခ်မ္းမႈကို ေပးတယ္။

# လတ္တေလာ အဆင္ေျပေအာင္ လြယ္လြယ္နဲ႔ ကတိမေပးလိုက္ပါနဲ႔။ ကိုယ့္ကိုသေဘာက်ေအာင္ ဘာေတြေပးမယ္၊ ဘာေတြလုပ္ေပးမယ္၊ ဘယ္လို အခြင့္အေရးေတြေပးမယ္ ဆိုတာမ်ိဳးကို မစားရ၀ခမန္း မေျပာပါနဲ႔။ ကိုယ့္ကို အင္မတန္သေဘာေကာင္းတယ္လို႔ ျမင္ေစခ်င္လို႔ ခ်က္ခ်င္း၀မ္းသာသြားေအာင္ မေျပာပါနဲ႔။ ေျပာတုန္းမွာ လြယ္လြယ္နဲ႔ေျပာၿပီး တကယ္လုပ္တဲ့အခါ ကိုယ္မတတ္ႏိုင္ရင္ မူလက ကိုယ့္ေစတနာ မွန္ေပမယ့္လည္း ကိုယ့္ေစတနာကို တဖက္ကယံုမွာ မဟုတ္ဘူး။ အေျပာနဲ႔အလုပ္ မညီတာေတြ မ်ားလာတဲ့အခါ ကိုယ့္စကားကို ၾကာေတာ့ ဘယ္သူမွ ယံုေတာ့မွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး ။ တကယ္ေပးႏိုင္မွ၊ တကယ္လုပ္ေပးႏိုင္မွပဲ ေျပာပါ ။ ေပးႏိုင္တာထက္ နည္းနည္းေလွ်ာ့ေျပာတာ ေကာင္းတယ္။

# အေရးမၾကီးတဲ့ ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျငင္းတာခံုတာကို မလုပ္ပါနဲ႔။ ဘာမွမဟုတ္တာကို ျငင္းခံုၾကရင္း ရန္ျဖစ္ရတာ စိတ္ဆင္းရဲရတာေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္အေရးၾကီးတဲ့ အလုပ္ေတြကို လုပ္ေနတဲ့သူဟာ အေရးမၾကီးတာေတြကို ကိုယ္သိတိုင္းလည္း မေျပာသင့္ဘူး။ ေမးတိုင္းလည္း မေျဖသင့္ဘူး။

# အေရးမၾကီးတဲ့ကိစၥမွာ သူမ်ားမွားေနလည္း သူ႔အမွားကို သူသိလာေအာင္ ေစာင့္သင့္တယ္။ ကိုယ္မွန္တိုင္း ၀င္ေျပာၿပီး အႏိုင္မယူသင့္ဘူး။ ႏိုင္လို႔ရတိုင္း ႏိုင္ခ်င္တာဟာ မရင့္က်က္တဲ့ စိတ္ထားျဖစ္တယ္။ စိတ္ခ်မ္းသာခ်င္ရင္ ရင့္က်က္တဲ့စိတ္ထား၊ သေဘာထားၾကီးတဲ့ စိတ္ထားမ်ိဳးကို ေမြးယူရမယ္။

# ဘယ္အလုပ္မ်ိဳးျဖစ္ျဖစ္ အဆင္မေျပမႈ ရွိပါတယ္၊ အခက္အခဲ ရွိပါတယ္ ။ ဆရာ၀န္အလုပ္ ခက္သလို ေက်ာင္းဆရာအလုပ္လည္း ခက္ပါတယ္။ ေစ်းေရာင္းတဲ့အလုပ္ ခက္သလို ကားေမာင္းတဲ့ အလုပ္လည္း ခက္ပါတယ္။ ကားေမာင္းတဲ့အလုပ္က စိတ္ရွည္ဖို႔ ေတာ္ေတာ္လိုပါတယ္။ ဆရာ၀န္အလုပ္လည္း စိတ္ရွည္ဖို႔လိုပါတယ္။ လူနာရဲ႕အသက္ကို လုေနရတဲ့အခါမ်ိဳးမွာ ေသမင္းနဲ႔ ရင္ဆိုင္တိုက္ပြဲလို ျဖစ္ေနတဲ့အခါမွာ ေတာ္ေတာ္ပင္ပန္းပါတယ္။ လူနာက အားကိုးတၾကီးနဲ႔ ၾကည့္တဲ့မ်က္လံုးရဲ႕ အဓိပၸါယ္ဟာ ဆရာ၀န္ေတြရဲ႕ စိတ္မွာ ျပင္းထန္တဲ့ကရုဏာကို ျဖစ္ေစတယ္။ ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာမေတြကလည္း စိတ္ရွည္ဖို႔လိုပါတယ္။ စာေမးပြဲက်တဲ့ ေက်ာင္းသားရဲ႕စိတ္မွာ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ယံုၾကည္မႈ မရွိေတာ့သလို ျဖစ္သြားတာဟာ ေတာ္ေတာ္သနားစရာ ေကာင္းပါတယ္။ ကိုယ့္တပည့္ေလး ေအာင္ပါ့မလားဆိုၿပီး ဆရာေတြ ဆရာမေတြ ေသာကျဖစ္ရတယ္။ မိဘေတြ ဆင္းဆင္းရဲရဲနဲ႕ သားသမီးကို ပညာတတ္ေစခ်င္လို႕ ေက်ာင္းထားတယ္။ စားေမးပြဲက်ရင္ ဆက္ထားဖို႔ မလြယ္ေတာ့ဘူး။

# လူမ်ားမ်ားနဲ႕ ဆက္ဆံရတဲ့ အလုပ္ေတြက ဆက္ဆံေရးအခက္အခဲ အၿမဲရွိပါတယ္။ လူတိုင္းကို စိတ္ေက်နပ္ေအာင္ ဘယ္သူမွ လုပ္မေပးႏိုင္ဘူး။ မေက်နပ္တဲ့သူက အျပစ္တင္မယ္၊ မေကာင္းေျပာမယ္။ အဲဒီအခါ စိတ္တိုမယ္၊ ေဒါသျဖစ္မယ္၊ စိတ္ဓါတ္က်မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္အလုပ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အခက္အခဲေတြကို ၾကိဳတင္ၿပီး ေတြးထားၿပီးေတာ့ ဒီအခက္အခဲမ်ိဳး ကေတာ့ ေတြ႔ရမွာေသခ်ာတယ္၊ ဒီလိုအေျပာမ်ိဳးေတာ့ ခံရမွာေသခ်ာတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ အခက္အခဲနဲ႔ ေတြ႕ရတဲ့အခါ၊ အေျပာခံရတဲ့အခါ စိတ္မပ်က္ဘူး၊ စိတ္မညစ္ဘူး။ စိတ္ရွည္ရွည္ထားမယ္လို႔ မၾကာခဏ ႏွလံုးသြင္းပါ။

# လူေတြေပၚမွာ တတ္ႏိုင္သေလာက္ စိတ္ရွည္ရွည္ထားပါ ။ သူတို႔ကို နားလည္ဖို႕ၾကိဳးစားပါ။ ေဒါသအေလ်ာက္ နာသြားေအာင္ မေျပာပါနဲ႔၊ ကိုယ့္ေစတနာက မွားေနရင္ ကိုယ့္ေစတနာက ကိုယ့္ကိုအက်ိဳးေပးမွာပါပဲ ။ ျပႆနာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဆက္ဆံေရး အဆင္မေျပလို႔ ျဖစ္ရတာပါ။ တစ္ေယာက္ေျပာခ်င္တာကို တစ္ေယာက္ဆံုးေအာင္ နားမေထာင္ရင္ တစ္ေယာက္ကို တစ္ေယာက္ နားလည္မွာမဟုတ္ဘူး။ တစ္ေယာက္စကားကို တစ္ေယာက္ အဓိပၸါယ္္မွန္ေအာင္ မေကာက္ႏိုင္ရင္ အထင္လြဲတာေတြ ျဖစ္လာမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပခ်င္ရင္ တဖက္သား ေျပာခ်င္ေနတာကို ဂရုတစိုက္ နားေထာင္ပါ။ သူ႔စိတ္ထဲမွာ ေျပာခ်င္ေနတာကို ေျပာခြင့္ေပးပါ။ အထူးသျဖင့္ အေရးၾကီးတဲ့ ကိစၥေျပာမယ္ဆိုရင္ အထင္လြဲတာမျဖစ္ဖို႔ ပိုၿပီးအေရးၾကီးတယ္။ သူေျပာခ်င္ေနတာကို ျပည့္ျပည့္စံုစံု ေျပာႏိုင္ေအာင္ သူ႔ကို ေမးခြန္းေတြေမးၿပီး ရွင္းခိုင္းပါ။ သူ႔အခက္အခဲကို ကိုယ္ကကိုယ္ခ်င္းစာပါတယ္ ဆိုတာကို သူသိေအာင္ေျပာပါ။ တစ္ေယာက္ရဲ႕ အခက္အခဲကို တစ္ေယာက္ကူညီၿပီး ေနသြားရတာ ေက်နပ္စရာ သိပ္ေကာင္းပါတယ္။ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ တစ္ကယ္ နားလည္မႈရသြားရင္ စိတ္သက္သာမႈရတယ္။ ကိုယ့္ဘ၀မွာ အေရးပါတဲ့သူရဲ႕ အထင္လြဲမႈကို ခံရတာ စိတ္ဆင္းရဲစရာ သိပ္ေကာင္းတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ေယာက္နဲ႕တစ္ေယာက္ အထင္လြဲေနရင္ ေလးေလးစားစား ေဆြးေႏြးပါ။

သူငယ္ခ်င္းတို႔ ဒီနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ အသံုးတည့္ပါေစ ဆုေတာင္းရင္း . . .

ေဇာ္ၿဖိဳး